Meer rendement met BIM bij renovatie en restauratie

Tijdens de livesessie van Architects in Ctrl spraken 3ES en studioV2 over hoe BIM kan helpen het rendement bij renovaties en restauraties te verhogen. De onderwerpen die aan bod komen zijn: 3D-scannen, fotogrammetrie en orthofoto’s, het omzetten van een 3D-scan naar een 3D-model in Archicad en de vraag hoe je het beste met dat 3D-model omgaat. “Het maximaliseren van je rendement in BIM bij verbouwprojecten houdt eigenlijk in dat je je beperkt tot wat noodzakelijk is en die zaken op voorhand definieert, project per project”, vertelden Pieter en Ruben Vandewalle, zaakvoerders van studioV2.

Marc Heylen, zaakvoerder en projectleider van 3ES, geeft aan dat 3D-laserscanning veel efficiënter is dan het traditioneel opmeten. ‘’Niet alleen is het accurater waardoor de foutenlast kleiner is, ook gaat het veel sneller. Daarnaast hoef je maar één keer ter plekke te zijn, biedt het meer veiligheid aangezien alles contactloos gebeurt, kunnen de meest complexe vormen worden opgemeten en is het stukken goedkoper.’’
Een krachtige manier om bestaande gebouwen in kaart te brengen is fotogrammetrie. Zowel 3D-scanning als fotogrammetrie levert uiteindelijk een puntenwolk op. Heylen: “Die kan dienen als basis voor je as-builtplan of 3D-model, maar is eigenlijk ook al een model op zich. Het is daarbij belangrijk dat je enkel modelleert wat nodig is en dat je vereenvoudigt waar je kan. Tegenwoordig zijn er apps voor je smartphone die enigszins een realistisch beeld geven. Echter is de maatvoering op die foto’s erg onnauwkeurig en heeft het nog foutmarges tussen de 10 en 20%.”
Uiteindelijk krijg je met 3D-scanning en fotogrammetrie een puntenwolk die kan dienen als je basis voor je as-builtplan of je 3D-model. Het is belangrijk dat je enkel modelleert wat nodig is en vereenvoudigt waar mogelijk is.

Goed begin is het halve werk

Volgens Pieter en Ruben draag BIM enorm bij aan het halen van maximaal rendement bij renovaties en restauraties. De architecten hebben als zaakvoerders van het dienstverlenende bedrijf studioV2 van het delen van expertise rond BIM hun corebusiness gemaakt. “Dat gaat van de implementatie van BIM-software, die wij overigens niet zelf maken, tot het helpen bouwen van templates en modellen bij de klant.”
Om het rendement van een verbouwing te verhogen via BIM, is het allereerst belangrijk om aan het begin van het project de juiste vragen te stellen. ”Wat verwacht de aannemer, wat hebben we daarvoor nodig, wat is de complexiteit van het project, wie heeft welke verantwoordelijkheid, hebben we de juiste profielen in huis en welke modelvorm of afgeleide daarvan, zogenaamde deliverables, moet je met welke schaal en welke detailgraad afleveren?”. Pieter en Ruben zijn van mening dat elk project moet beginnen met een 3D-scan. Volgens hen heb je hier uiteindelijk veel meer aan dan een manuele opmeting.

Met Survey Point kun je gemakkelijk een nulpunt bepalen in Archicad.

Belangrijk om het nulpunt te bepalen

studioV2 adviseert altijd om de puntenwolk als startpunt van je model te gebruiken in plaats van een nieuw model te gaan maken. “Je kan de puntenwolk op basis van de 3D-scan heel gemakkelijk uploaden in Archicad. Het is daarbij wel belangrijk om de maker van de 3D-scan te laten weten wat het nulpunt moet zijn in je puntenwolk, zodat je weet waar de wolk ‘valt’ als het in Archicad wordt geupload. Ook is het van belang dat alle andere projectpartners datzelfde nulpunt hanteren, zodat wanneer ze hun modellen naar elkaar sturen, het altijd makkelijk terug te vinden is in de gebruikte BIM-software. Zo’n nulpunt hanteren is ten slotte belangrijk bij het opsplitsen van je model. Als je geen nulpunt hebt bepaald, zullen al die aparte stukken niet mooi aan elkaar koppelen. Met Survey Point kun je gemakkelijk een nulpunt bepalen in Archicad.’’

Kloppende afmetingen door orthofoto’s

“Een orthofoto, die je op basis van de puntenwolk uit je 3D-scan kan maken in de Archicad-plug-in Pointcab, gebruiken wij in Archicad vaak als zogenaamde onderlegger, die we dan aanvullen met informatie via de Archicad Morph-tool en de interactieve Schedules. Het gaat om info die je niet kan tekenen, wat in Archicad properties wordt genoemd. Denk aan gegevens rond erfgoedbeleid of de status van een element – te slopen, te behouden of te vervangen. Die status kan je gemakkelijk aanduiden met de speciale renovatietool in Archicad, op basis waarvan je ook sloopplannen kan afleiden waarop duidelijk te lezen staat wat gesloopt, behouden en vernieuwd moet worden.”
“De foto kan daarna dienen als basis voor een 2D-tekening waarop je snel dingen kan meten. Een groot voordeel van orthofoto’s is immers dat de afmetingen en verhoudingen, uiteraard geschaald, altijd kloppen. Soms maken we op basis van de orthofoto’s ook doorsnedes. Met het oog daarop kan je de landmeter vragen om de detailgraad van de 3D-scan en dus de puntenwolk op een bepaalde plaats te verhogen. Orthofoto’s worden dankzij Archicad dus echt een berg aan bruikbare informatie.”

Orthofoto’s worden dankzij Archicad dus echt een berg aan bruikbare informatie.

Flexibiliteit van Archicad

Archicad kent een grote mate van flexibiliteit. Met name de 3D Cutaway en Marquee tools van Archicad zijn hier voorbeelden van. Denk daarbij aan opties om in 2D of 3D door details van de puntenwolk te struinen, en de Quick Layers-toolbar, een optie om bepaalde lagen van je BIM-model afzonderlijk te bekijken.
Ook Pieter en Ruben vinden dat ontwerpers zich bij het modelleren van een renovatieproject altijd moeten beperken tot wat noodzakelijk is. “Je moet goed op voorhand nadenken wat je volgens de BIM-methode gaat doen en jezelf niet verliezen in leuke features. Wil je een volledige meetstaat uit je model halen of enkel die van de nieuwe delen? Zijn de deliverables puur in 2D of zijn er ook partners die BIM’en en is er een IFC-bestand nodig? Je gaat vooral efficiënter werken wanneer je het BIM-verhaal van elk project afzonderlijk gaat bekijken. Archicad biedt in onze ervaring de nodige flexibiliteit om dat te doen. Eenzelfde aanpak toepassen op elk project is echt niet slim”.

Dit artikel is gebasseerd op een artikel van onze partner Architectura.